Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesi ile doğuda büyük bir Rus cephesi
açılmış oldu. Ruslar Berlin Barışı ile ellerine geçirdikleri Doğu
Anadolu’daki Kars, Ardahan ve Batum’u ilerideki savaşlar için tam bir üs
haline getirmişlerdi.
Yıllarca Osmanlı Devleti içinde huzur içinde yaşayan Ermenileri, Kafkas Ermenileri ile iş birliği içerisine sokarak kışkırtmışlar ve bilinçli bir şekilde bir “Ermeni Sorunu” oluşmasına neden olmuşlardı. Rusya ile Osmanlı Devleti savaşa başladığı anda Rusya bölümünde kalan ermeni çeteleri silahlandırılmış ve Türklere karşı kullanılabilecek önemli bir güç haline getirilmişlerdi. Rusların hedefinde Doğu Anadolu’daki diğer illeri ele geçirmek ve bağlaşığı olan İngilizlerden önce Basra Körfezi’ne inmek vardı.
Buna karşılık Enver Paşa’da Kars Ardahan ve Batum’u kurtarmak ardından Güney Kafkasya’ya girmek ve orada yaşayan Türkleri Rus ve Ermenilere karşı ayaklandırmak istiyordu.
2 Kasım 1914’te Rus kuvvetlerinin Kars’a doğru taarruz hareketine geçmesi ile savaş başladı. Bu sırada Enver Paşa’nın başında bulunduğu Osmanlı Ordusu da karşı saldırıya geçmişti. İlk önceleri Rus birlikleri biraz geri çekilse de, 22 Aralık 1914’te Başkomutan Vekili Enver Paşa’nın çetin kış şartlarına rağmen Sarıkamış civarında Ruslara karşı yaptığı harekatta 3. Ordu’ya mensup 60.000 asker Allahuekber dağlarında donarak şehit oldu.
1915 yılı baharında Ermenilerle birleşen Rus birlikleri Van ve Malazgirt’i aldılar. 22 Temmuzda başlayan karşı taarruzla Van ve Malazgirt 25-26 Temmuz 1915’te kurtarıldı.
1916 yılında Ruslar Kafkasya’daki kuvvetlerini artırarak taarruza geçtiler. Şubat 1916’da Erzurum ve Muş, 3 Mart’ta Bitlis, 19 Nisan’da Trabzon ve 25 Temmuz’da da Erzincan Ruslar tarafından işgal edildi. Hükümet, Çanakkale bölgesinde bulunan 2.Ordu’yu Kazım Karabekir komutanlığında Doğu Cephesi’ne kaydırdı. 10 Mart 1916’da atama emrini alan Mustafa Kemal, Edirne’den Diyarbakır’a kaydırılan 16. Kolordu’nun komutanı olarak, 15 Mart 1916’da Doğu Cephesinde göreve başladı. 7-8 ağustos 1916’da Muş ve Bitlis Ruslardan kurtarıldı. Yıl sonuna kadar Ruslarla savaşa devam edildi.
1917 yılında Rusya’da iç karışıklıklar başladı ve Bolşevikler devrimle yönetime el koydu. Yıl boyunca Rus birlikleri işgal ettikleri topraklardan çekildiler. 18 Aralık 1917’de Ruslarla “Erzincan Mütarekesi” yapıldı. Mütarekeden sonra Rus kuvvetleri Doğu Anadolu’yu tamamen terk etti. 1917 kışı, hem Türkler hem de Ruslar için güç şartlarda geçti. Soğuk ve hastalıklar sebebiyle iki tarafta ağır kayıplar verdi.
3 Mart 1918’de Rusya ile Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan arasında “Brest Litovsk Antlaşması” yapılarak Kars, Ardahan ve Batum’un Osmanlı İmparatorluğu’na bırakılması sağlandı.
Brest Litovsk Barış Antlaşması’nın Osmanlı açısından önemi:
-1878 Berlin Barışı ile Ruslara verdiğimiz Kars Ardahan ve Batum’u geri aldık
-Rusların Kafkasları boşaltması ile Osmanlıya Kafkasya yolu açılmış oldu.
Yıllarca Osmanlı Devleti içinde huzur içinde yaşayan Ermenileri, Kafkas Ermenileri ile iş birliği içerisine sokarak kışkırtmışlar ve bilinçli bir şekilde bir “Ermeni Sorunu” oluşmasına neden olmuşlardı. Rusya ile Osmanlı Devleti savaşa başladığı anda Rusya bölümünde kalan ermeni çeteleri silahlandırılmış ve Türklere karşı kullanılabilecek önemli bir güç haline getirilmişlerdi. Rusların hedefinde Doğu Anadolu’daki diğer illeri ele geçirmek ve bağlaşığı olan İngilizlerden önce Basra Körfezi’ne inmek vardı.
Buna karşılık Enver Paşa’da Kars Ardahan ve Batum’u kurtarmak ardından Güney Kafkasya’ya girmek ve orada yaşayan Türkleri Rus ve Ermenilere karşı ayaklandırmak istiyordu.
2 Kasım 1914’te Rus kuvvetlerinin Kars’a doğru taarruz hareketine geçmesi ile savaş başladı. Bu sırada Enver Paşa’nın başında bulunduğu Osmanlı Ordusu da karşı saldırıya geçmişti. İlk önceleri Rus birlikleri biraz geri çekilse de, 22 Aralık 1914’te Başkomutan Vekili Enver Paşa’nın çetin kış şartlarına rağmen Sarıkamış civarında Ruslara karşı yaptığı harekatta 3. Ordu’ya mensup 60.000 asker Allahuekber dağlarında donarak şehit oldu.
1915 yılı baharında Ermenilerle birleşen Rus birlikleri Van ve Malazgirt’i aldılar. 22 Temmuzda başlayan karşı taarruzla Van ve Malazgirt 25-26 Temmuz 1915’te kurtarıldı.
1916 yılında Ruslar Kafkasya’daki kuvvetlerini artırarak taarruza geçtiler. Şubat 1916’da Erzurum ve Muş, 3 Mart’ta Bitlis, 19 Nisan’da Trabzon ve 25 Temmuz’da da Erzincan Ruslar tarafından işgal edildi. Hükümet, Çanakkale bölgesinde bulunan 2.Ordu’yu Kazım Karabekir komutanlığında Doğu Cephesi’ne kaydırdı. 10 Mart 1916’da atama emrini alan Mustafa Kemal, Edirne’den Diyarbakır’a kaydırılan 16. Kolordu’nun komutanı olarak, 15 Mart 1916’da Doğu Cephesinde göreve başladı. 7-8 ağustos 1916’da Muş ve Bitlis Ruslardan kurtarıldı. Yıl sonuna kadar Ruslarla savaşa devam edildi.
1917 yılında Rusya’da iç karışıklıklar başladı ve Bolşevikler devrimle yönetime el koydu. Yıl boyunca Rus birlikleri işgal ettikleri topraklardan çekildiler. 18 Aralık 1917’de Ruslarla “Erzincan Mütarekesi” yapıldı. Mütarekeden sonra Rus kuvvetleri Doğu Anadolu’yu tamamen terk etti. 1917 kışı, hem Türkler hem de Ruslar için güç şartlarda geçti. Soğuk ve hastalıklar sebebiyle iki tarafta ağır kayıplar verdi.
3 Mart 1918’de Rusya ile Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan arasında “Brest Litovsk Antlaşması” yapılarak Kars, Ardahan ve Batum’un Osmanlı İmparatorluğu’na bırakılması sağlandı.
Brest Litovsk Barış Antlaşması’nın Osmanlı açısından önemi:
-1878 Berlin Barışı ile Ruslara verdiğimiz Kars Ardahan ve Batum’u geri aldık
-Rusların Kafkasları boşaltması ile Osmanlıya Kafkasya yolu açılmış oldu.
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
0 yorum:
Yorum Gönder